Topraksız Tarımda EC Değeri

EC Değeri Nedir?

Topraksız tarımın en önemli kavramlarından olan EC değerinin açılımı Electrical Conductivity yani Elektriksel İletkenlik'tir. Topraksız tarım açısından besin çözeltisinin ec değerinin yani elektriksel iletkenlik değerinin bir anlamı da besin çözeltisinde çözünmüş olan besin elementlerinin miktarı açısından bize fikir vermesidir.

Kimyasal tuzlar, örneğin KCl suda K+ ve CL- şeklinde iyonik olarak çözünür. Bu iyonlardan K+ iyonu artı yüklüdür ve su moleküllerinin - yüklü kısımları tarafından sarılır, Cl- ise eksi yüklüdür ve su moleküllerinin + yüklü kısımları tarafından sarılarak ortama alınır.

Suda iyonların artması sonucu elektriksel iletkenlik artar. Örneğin bir pil ve bir ampul ile basit bir düzenek kurup pil ile ampulü bağlayan kabloyu kesip saf su içeren bir kaba iki ucunu daldırdığınızda ampul zayıf şekilde yanacaktır çünkü saf suyun iletkenliği düşüktür. Bu suya sofra tuzu yani NaCl eklemeye başladığınızda suda çözünen tuz miktarı arttıkça ampulün daha parlak yanmaya başladığını göreceksiniz. Suya eklenen tuz elektriksel iletkenliği arttırmıştır.

Topraksız Tarımda EC Değerinin Önemi

Topraksız tarımda kullanılan besin elementleri kimyasal tuzlar şeklinde bulunur ve kullanılır. Örneğin azot elementini bitkiler çoğunlukla NO3- ve NH4+ olarak topraktan kökleri aracılığıyla alır. Topraksız sistemlerde de azot elementi besin çözeltisine NO3- ya da NH4+ tuzları olarak eklenir ve katı ortam ya da su kültüründe bitki beslenir.

Bitkilerin köklerinden besin elementlerini almalarına dair kimyasal süreçlerde ortamın iyonik durumu yani elektriksel iletkenliği önemlidir ve bu şartlar bitkiden bitkiye farklıdır. Bu sebeple her bitkinin ihtiyacı olan beslenme ortamının iletkenlik değeri bitkiye, gelişme dönemine, iklim koşullarına vd etkenlere göre değişim gösterir. Bu yüzden topraksız sistemlerde bitkisel üretim de EC değeri kontrolü hayati önemdedir.

Topraksız Tarımda EC Değeri Yüksekliği, Düşüklüğü ve Etkileri

EC değerinin artması demek ortamın elektriksel iletkenliğinin artması yani ortamdaki iyon konsantrasyonun artması demektir. Bu bitkinin kullanacağı elementlerin iyonik formlarının, örneğin azot için NO3- formunun ortamdaki miktarının artmasıdır. Ancak yüksek EC değeri, yüksek besin elementi miktarı iyi bir bitki gelişimi sağlayacaktır denemez. Bitkinin gelişimi için gerekli EC değeri sınırlarının üzerine çıkılması durumunda kökün bulunduğu dış ortamın iyon konsantrasyonu yükselecek, su konsantrasyonu düşecek ve bununla beraber kök hücrelerinin hücre içi su konsantrasyonu daha yüksek olduğu için su yüksek konsantrasyonlu ortamdan düşük konsantrasyonlu olduğu ortama hareket edecektir. Yani hücre içinden dış ortama doğru su hareketi olacak, bitki su kaybedecektir. Bu da kurumaya yol açacaktır. Aşağıdaki resimde en sol kısımda kontrol bitkisi ve sağa doğru gidildikçe kök bölgesinde artan tuz konsantrasyonunu bitkiye olan etkisi açıkça görülüyor.

EC değerinin bitki için gerekli miktarın altında olması demek bitkinin yeterince beslenememesi demek olacaktır. Bitki de zamanla besin eksikliği belirtileri görülmeye başlayacaktır.